Karakter

Je karakter is kort gezegd het stabiele deel van je persoonlijkheid. Deze verzameling van relatief stabiele ofwel vaste innerlijke eigenschappen is voor een groot deel aangeboren. Je karakter en je karaktereigenschappen of karaktertrekken zijn dus moeilijk te veranderen. Je karakter wordt ook wel de kern van je persoonlijkheid genoemd.

Karakter + Gewoonten = Persoonlijkheid

Het verschil tussen karakter en persoonlijkheid is dus dat persoonlijkheid een groter begrip is. Dit grotere begrip omvat niet alleen je karakter en karaktereigenschappen maar ook andere eigenschappen die aangeleerd zijn: Gewoonten. Je persoonlijkheid bestaat dus simpel gezegd uit:

• Karakter: aangeboren psychische eigenschappen
• Gewoonten: aangeleerde psychische eigenschappen

Al deze eigenschappen samen vormen je persoonlijkheid.

Karakter en karaktereigenschappen

Je karakter en je karaktereigenschappen of karaktertrekken zijn dus “relatief stabiel”. Dit wil zeggen dat ze pas na intensieve en langdurige training of therapie mogelijk kunnen worden veranderd. Naast je karaktereigenschappen zijn er dus de andere persoonlijkheidskenmerken die aangeleerd zijn. Het gaat hier om een aangeleerde manier van reageren op de omgeving; gewoonten. Je kunt deze manier vaak ook weer afleren. Voorbeelden hiervan zijn assertiviteit (voor jezelf opkomen) en zelfvertrouwen. Je vindt een overzicht van meer dan 200 kenmerken in de lijst met karaktereigenschappen.

Karakter: erfelijkheid en opvoeding

Je karakter ligt waarschijnlijk voor een deel vast in het genetisch materiaal van je biologische ouders, dit zijn je erfelijke eigenschappen. Daarom herken je misschien wel sommige karaktertrekken van je biologische ouders. Hierbij is het belangrijk om te beseffen dat je persoonlijkheid wordt gevormd om die kern, om je karakter heen. Dit gebeurt door ervaringen, waaronder je opvoeding. Een voorbeeld:

• Stel je hebt de karaktereigenschap somberheid, je hebt een sombere aanleg:

Situatie 1: In je opvoeding leer je wanneer je je somber voelt dit rationeel te benaderen en een positieve actie eraan te koppelen: Je beoordeelt of je een directe aanleiding hebt om somber te zijn. Zo ja, praat je erover, zo niet dan besef je dat je dit nu eenmaal af en toe heb (het hoort bij jou en je karakter). Daarna doorbreek je de somberheid door iets te doen wat je energie en positiviteit geeft. Je persoonlijkheid wordt dan wellicht aangevuld met de eigenschappen doorzettingsvermogen, zelfvertrouwen en zelfstandigheid

Situatie 2: In je opvoeding leer je wanneer je je somber voelt vooral alleen te blijven, het gevoel gaat vanzelf wel weer over. Soms dan duurt het wel een dag of twee maar je weet nooit hoe lang. Je begrijpt jezelf niet. Je opvoeders reageren niet heel prettig voor jou en leren je niet over jezelf. Ook je vrienden begrijpen je niet. Je persoonlijkheid wordt dan wellicht aangevuld met de eigenschappen onzekerheid, afhankelijkheid. Je karaktertrek somberheid is sterker aanwezig in je dagelijkse leven dan in situatie 1.

Nog een tweetal voorbeelden:

• Stel je hebt een extraverte aanleg:

In je opvoeding wordt dit gestimuleerd door op momenten dat je jezelf laat zien je ook ruimte te geven om veel te vertellen over jezelf. Je vertelt alles wat je meemaakt aan iedereen die je tegenkomt. Je persoonlijkheid wordt aangevuld met de eigenschap grenzeloosheid. Je hebt geleerd te veel te vertellen, ook aan mensen die je schade kunnen toebrengen.

• Stel je hebt een introverte aanleg:

In je opvoeding krijg je te horen dat je niet zo verlegen hoeft te zijn en men probeert je te stimuleren meer “naar buiten te treden”. Het was vast lief bedoeld… maar je bent nu eenmaal niet iemand die graag veel aan het woord is of op de voorgrond treedt. Dat zit nu eenmaal niet in je (aard!). Als je omgeving dit toch gaat stimuleren of verwachten van je dan wordt je persoonlijkheid aangevuld met wellicht een negatief zelfbeeld, iemand die niet kan voldoen aan verwachtingen, en onzekerheid. Dit is overigens jammer want introverte en extraverte mensen hebben allebei belangrijke kwaliteiten en rollen in een gezin/groep/team.

Karakter en inzicht

Iedereen heeft zijn eigen unieke combinatie van karaktereigenschappen of karaktertrekken. De meeste mensen hebben weinig inzicht in het eigen karakter. Dit is jammer want hoe meer je over jezelf en je karakter te weten komt, hoe logischer je gedrag is voor je. Iedereen heeft namelijk eigenschappen die in de maatschappij als “goed” worden bestempeld en karaktereigenschappen die als “slecht” worden bestempeld. Als je voor jezelf een helder beeld hebt van al deze eigenschappen van je karakter en persoonlijkheid ben je dus meer zelfbewust. De meeste mensen krijgen door het vergroten van zelfinzicht, ook meer zelfvertrouwen en begrip voor zichzelf. Inzicht in je sterke eigenschappen geven je namelijk kracht. Inzicht in je minder sterke kanten, kan met een positieve houding tot meer begrip voor jezelf en je omgeving leiden, en wellicht tot (motivatie voor) persoonlijk groei.

Karakter en persoonlijke groei

Zelfkennis is de basis voor persoonlijke groei. Logisch want als je wilt groeien, dus iets wilt veranderen,  dan moet je eerst weten wat het is dat je wilt veranderen! Dus wil je weten wie je echt bent, duik dan eens in jezelf. Het artikel over mindset is hiervoor ook een interessant artikel dat gaat over je denkwijze en hoe deze jou kan helpen of juist tegenhouden in je persoonlijke groei. Er zijn ook een aantal tests die je hierbij kunnen helpen. Bijvoorbeeld de gratis persoonlijkheidstest of de professionele big five test: